Zapotrzebowanie na usługi ortoptystów jest duże. Doświadczony ortoptysta z Warszawy przekonuje, że dzięki wczesnej interwencji specjalisty można uniknąć wielu poważnych problemów ze wzrokiem. Jaki jest zakres obowiązków ortoptysty? Kiedy należy udać się do niego na wizytę? Jak wygląda kształcenie ortoptystów w Polsce? Podpowiada Fundacja Zobaczyć Jutro
Kim jest ortoptysta?
Ortoptysta to specjalista od ortoptyki, czyli dziedziny okulistyki, która zajmuje się badaniem, leczeniem oraz usprawnianiem zaburzeń ustawienia i ruchów gałek ocznych, które skutkują wystąpieniem zeza. Dziedzina ta po raz pierwszy została wyodrębniona w Wielkiej Brytanii w 1930 roku. Z kolei w Polsce kształcenie ortoptystów ma ponad 40-letnią historię. Kierunek ten uruchomiono w 1979 roku w Medycznym Studium Zawodowym nr 1 w Krakowie.
Kształcenie ortoptystów – podstawowe informacje
W Polsce szkoły kształcące ortoptystów działają w kilku miastach – między innymi w Krakowie, Warszawie i Gdańsku. Ortoptystyka wykładana jest na uczelniach publicznych, a także prywatnych. Żeby otrzymać dyplom ortoptysty należy ukończyć trwające 2 lata studium, odbyć praktyki i zdać egzamin państwowy (jest on egzaminem zewnętrznym, dlatego pozwala na uzyskanie porównywalnej i obiektywnej analizy poziomu osiągnięć zdających przez zastosowanie jednolitych kryteriów oceniania, jak również zasad przeprowadzania egzaminu). Studenci mogą się kształcić w trybie dziennym, wieczorowym i weekendowym.
Minimum programowe w studium obejmuje 1600 godzin zajęć. W programie zajęć znajdują się takie przedmioty jak między innymi: metody i techniki pracy ortoptysty, wybrane zagadnienia z pediatrii, podstawy anatomii i patofizjologii, trening umiejętności społecznych, komputerowe wspomaganie działalności w ochronie zdrowia, podstawy optyki, język migowy, anatomia i fizjologia dziecka, bezpieczeństwo i higiena pracy, język obcy zawodowy, udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia.
Ortoptyści znajdują zatrudnienie w gabinetach ortoptycznych, szpitalach, gabinetach okulistycznych, zakładach optycznych, poradniach leczenia zeza, poradniach patofizjologii widzenia. Część specjalistów decyduje się na założenie własnej działalności gospodarczej.
Zarobki ortoptystów uzależnione są od miejsca zatrudnienia, a także stażu pracy (po przepracowaniu pięciu lat w zawodzie można zostać starszym ortoptystą, co wiąże się ze zwiększeniem zakresu obowiązków i zarobków).
Żeby zostać dobrym ortoptystą konieczne jest nie tylko ukończenie odpowiedniej szkoły. Równie ważne jest posiadanie takich cech jak komunikatywność, cierpliwość, umiejętność pracy z dziećmi (które bardzo często są pacjentami ortoptystów) i empatia.
Ortoptysta – jakie są jego kompetencje?
Ortoptysta współpracuje z lekarzem okulistą (jego zadaniem jest wspomaganie pracy okulisty), a czasem również z optykiem i optometrystą. Do badań wykonywanych przez ortoptystę mogą należeć na przykład: badanie postrzegania barw za pomocą testów jakościowych oraz jakościowo – ilościowych, badanie ostrości wzroku do bliży i dali, optyczna koherentna tomografia przedniego, a także tylnego odcinka oka, autorefraktometria, perymetria statyczna i kinetyczna, keratometria, skaningowa polarymetria laserowa, tomografia siatkówki. Jest on odpowiedzialny również za dobór pomocy optycznych i nieoptycznych dla osób słabowidzących.
Od ortoptystów oczekuje się objaśniania przyczyn powstawania zeza, rozróżniania typów zeza i niedowidzenia, omawiania leczenia zachowawczego i operacyjnego zeza, korzystania z wiedzy z dziedziny nauk medycznych, ale i humanistycznych, wyjaśniania przyczyn, przebiegu klinicznego i leczenia chorób narządu wzroku u dzieci, różnicowania badań okulistycznych i strabologicznych. Ortoptysta uczy wykonywania ćwiczeń mięśni ocznych, obserwuje reakcje pacjentów na stosowane zabiegi. Do jego zadań należy ponadto edukowanie dzieci i rodziców w zakresie wykonywania ćwiczeń mięśni ocznych. Decyduje on o modyfikowaniu ćwiczeń w zależności od stanu pacjenta i jego możliwości psychofizycznych.